Opis

   1. Depresja – rodzaje, przyczyny, metody terapia.

SPIS  TREŚCI:

Moduł I: Wprowadzenie do depresji.
1. Definicja i klasyfikacja depresji: – Depresja jako zaburzenie nastroju w klasyfikacjach ICD-11 i DSM-5. – Różnice między depresją a smutkiem.
2. Epidemiologia. – Skala problemu: globalne dane dotyczące depresji.
3. Historia badań nad depresją. – Ewolucja koncepcji depresji od starożytności do współczesności.
4. Mity i fakty na temat depresji.
5. Neurobiologia nadziei i zdrowienia. – Co się dzieje w mózgu, gdy pacjent wychodzi z depresji? – Rola neuroplastyczności w procesie zdrowienia.

Moduł II: Rodzaje depresji.
1 Depresja jednobiegunowa (MDD).
2 Zaburzenie afektywne dwubiegunowe (BD).
3 Depresja poporodowa.
4 Depresja sezonowa (SAD).
5 Dystymia i depresja maskowana.
6. Depresja psychotyczna.
7. Depresja lekooporna.
8. Depresja atypowa.
9. Depresja związana z chorobą somatyczną
10. Depresja jako współistniejące zaburzenie.

Moduł III: Przyczyny depresji.
1. Biologiczne podłoże depresji. – Dysfunkcja osi HPA (podwzgórze-przysadka-nadnercza). – Neuroprzekaźniki: serotonina, dopamina, noradrenalina. – Neuroplastyczność i teoria neurozapalna.
2. Genetyka i epigenetyka depresji.
– Predyspozycje genetyczne i wpływ środowiska.
3. Czynniki psychologiczne i społeczne. – Trauma, stres, relacje międzyludzkie. – Rola kultury i społecznych determinantów zdrowia.
4. Depresja a technologia i media społecznościowe. – Wpływ ciągłego korzystania z mediów społecznościowych na zdrowie psychiczne. – Cyberprzemoc i jej rola w rozwoju depresji, szczególnie u młodzieży.

Moduł IV. Depresja w kontekście wieku i płci.
1. Depresja u dzieci i młodzieży: objawy różniące się od depresji dorosłych, specyficzne
wyzwania w diagnozie i terapii.
2. Depresja w starszym wieku: związki z demencją, samotnością, chorobami przewlekłymi.
3. Różnice w objawach i przebiegu depresji u kobiet i mężczyzn.
4. Wpływ hormonów (ciąża, menopauza, andropauza).

Moduł V: Diagnostyka depresji.
1 Narzędzia diagnostyczne. – Kwestionariusze (np. PHQ-9, BDI). – Wywiad kliniczny i obserwacja.
2. Różnicowanie depresji od innych zaburzeń. – Zaburzenia lękowe, zaburzenia osobowości, stany somatyczne.

Moduł VI: Terapia depresji.
1 Psychoterapia. – Terapia poznawczo-behawioralna (CBT). – Terapia interpersonalna (IPT). – Terapie trzeciej fali: ACT, DBT, mindfulness. – Hipnoterapia.
2. Leczenie farmakologiczne. – Klasy leków: SSRI, SNRI, TLPD, inhibitory MAO. – Personalizacja terapii farmakologicznej.
3. Nowoczesne metody terapii.
– Stymulacja mózgu (TMS, ECT). – Terapia ketaminą i psychodelikami.
4. Wsparcie społeczne i interwencje środowiskowe. – Grupy wsparcia, rola rodziny i otoczenia.
5. Depresja w kontekście relacji międzyludzkich. – Jak depresja wpływa na relacje rodzinne, przyjacielskie i zawodowe? – Jak wspierać osoby z depresją bez naruszania własnych granic?

Moduł VII: Praktyczne aspekty pracy z osobami z depresją.
1. Budowanie relacji terapeutycznej.
2. Przeciwdziałanie stygmatyzacji.
3. Zapobieganie nawrotom depresji.
4. Depresja a kultura.
5. Samobójstwa i myśli samobójcze.
6. Etyka w terapii depresji.

2. Lęk – rodzaje, przyczyny i metody terapia.

Moduł I: Czym jest lęk?

1. Definicja i mechanizmy lęku
2. Lęk a strach – kluczowe różnice
3. Lęk jako ewolucyjny mechanizm przetrwania
4. Neurobiologia lęku: rola mózgu, układu nerwowego i hormonów
5. Neuroplastyczność a lęk. Jak mózg zmienia się pod wpływem lęku i terapii
6. Wpływ diety i mikrobiomu na lęk
7. Lęk a uzależnienia
8. Lęk a osobowość
9. Lęk w różnych etapach życia.
10. Lęk a kultura i społeczeństwo.
11. Lęk a zaburzenia snu
12. Lęk a system nerwowy – poliwagalna teoria Stephena Porgesa
13. Ćwiczenie praktyczne: Autoanaliza własnych reakcji lękowych

Moduł II: Rodzaje lęku i ich objawy.

1. Lęk uogólniony – przewlekłe zamartwianie się
2. Fobie – kiedy strach ma wielkie oczy
3. Ataki paniki – mechanizm, objawy i strategie radzenia sobie
4. Lęk społeczny – jak radzić sobie ze stresem w relacjach
5. PTSD i lęk pourazowy – skutki trudnych doświadczeń
6. Zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne (OCD) i lęk
7. Lęk a relacje międzyludzkie.
8. Nietypowe formy lęku.
9. Ekstremalne sytuacje i lęk
10. Ćwiczenie praktyczne: Test samooceny – jaki rodzaj lęku dominuje w moim życiu?

Moduł III: Skąd bierze się lęk? Psychologiczne i biologiczne podłoże.

1. Genetyka i predyspozycje biologiczne
2. Wpływ doświadczeń dzieciństwa na rozwój lęku
3. Trauma i jej konsekwencje
4. Błędne koło lęku – jak nasze myśli podsycają niepokój
5. Wpływ stylu życia: dieta, sen, aktywność fizyczna i stres
6. Ćwiczenie praktyczne: Analiza własnych wzorców lękowych

Moduł IV: Terapia lęku – skuteczne metody leczenia.

1. Terapia poznawczo-behawioralna (CBT) – jak zmieniać myślenie, by pokonać lęk
2. Terapia ekspozycyjna – oswajanie lęku krok po kroku
3. Techniki akceptacji i zaangażowania (ACT) – praca nad relacją z lękiem
4. Psychoterapia psychodynamiczna – jak przeszłość wpływa na nasz lęk
5. Wsparcie farmakologiczne – kiedy i dla kogo?
6. Techniki terapeutyczne poza standardowymi metodami.
7. Praca z ciałem w redukcji lęku

Moduł V: Techniki samopomocy – opanuj swój lęk!

1. Trening uważności i techniki mindfulness
2. Techniki oddechowe i relaksacyjne
3. Jak budować zdrowe nawyki obniżające lęk?
4. Rola aktywności fizycznej i wpływ ciała na umysł
5. Strategie behawioralne – małe kroki, duże zmiany
6. Ćwiczenie praktyczne: Medytacja prowadząca i ćwiczenia oddechowe

Moduł VI: Jak wspierać osoby zmagające się z lękiem

1. Jak nie wzmacniać lęku u bliskich?
2. Skuteczna komunikacja i sposoby wsparcia
3. Kiedy zachęcać do terapii?
4. Współpraca z psychologiem i psychiatrą
5. Lęk a kreatywność
6. Ćwiczenie praktyczne: Symulacja rozmowy wspierającej

Moduł VII: Twój plan działania – jak dalej pracować nad sobą?

1. Tworzenie indywidualnego planu redukcji lęku
2. Budowanie odporności psychicznej na przyszłość
3. Gdzie szukać dalszej pomocy i zasobów.

    3. Uzależnienia – mechanizmy powstawania i terapia.

Moduł I: Wprowadzenie do psychopatologii uzależnień.

1. Klasyfikacja: uzależnienia substancyjne i behawioralne
2. DSM-5, ICD-11: kryteria diagnostyczne i kontrowersje
3. Spektrum zaburzeń: od używania szkodliwego po uzależnienie z utratą kontroli
4. Cztery C uzależnień.
5. 4 fazy alkoholizmu: faza wstępna, faza ostrzegawcza, faza krytyczna oraz faza chroniczna.
6. Jakie są etapy kaca?
7. TEST CAGE – kwestionariusz oceny ryzyka uzależnienia od alkoholu.
8. Narzędzia do oceny stopnia uzależnienia (m.in. AUDIT, DAST, SOGS)
9. Rozpoznawanie współwystępujących zaburzeń (dual diagnosis)
10. Analiza funkcjonalna zachowań uzależnieniowych
11. Rola wywiadu motywacyjnego w diagnozie

Moduł II: Neurobiologia uzależnień.

1. Układ nagrody: dopamina, GABA, glutaminian, endogenne opioidy.
2. Neuroadaptacja i tolerancja: od neuroplastyczności do patologii.
3. Oś stresu HPA (podwzgórze–przysadka–nadnercza) i rola stresu w uzależnieniach.
4. Mechanizmy cravingu.
5. Zjawisko „hijackingu” układu motywacji.
6. Epigenetyczne mechanizmy uzależnień.
7. Uzależnienia a funkcje poznawcze.

Moduł III: Psychologiczne mechanizmy uzależnień.

1. Teorie uzależnień: modele psychodynamiczne, behawioralne, poznawcze i systemowe
2. Wzmocnienie pozytywne vs. negatywne
3. Modele uczenia się i pamięci uzależnień
4. Mechanizmy obronne, racjonalizacja i zaprzeczenie
5. Zaburzenia regulacji emocjonalnej.
6. Rola traumy i zaburzeń przywiązania w rozwoju uzależnień
7. Uzależnienia jako forma ucieczki od dyskomfortu psychicznego

Moduł IV: Modele i strategie terapeutyczne.

1. CBT, MET, ACT, DBT w uzależnieniach
2. Terapia skoncentrowana na traumie (np. EMDR, terapia somatyczna)
3. Terapia psychodynamiczna: praca z nieświadomymi wzorcami
4. Terapie integracyjne — łączenie modeli w praktyce
5. 12 kroków: psychologiczna analiza skuteczności
6. Terapia schematów i praca z głębokimi wzorcami
7. Nowoczesne podejścia: ACT, MBCT i terapia oparta na uważności
8. Dialog motywujący: budowanie motywacji do zmiany

Moduł V: Leczenie farmakologiczne.

1. Alkohol: naltrekson, akamprozat, disulfiram
2. Opioidy: buprenorfina, metadon, nowości (lofeksydyna)
3. Nikotyna.
4. Psychodeliki, ketamina i nowe kierunki badań
5. Modele leczenia zintegrowanego: terapia, farmakologia, wsparcie społeczne

Moduł VI: Uzależnienia behawioralne.

1. Hazard, pornografia, gry, internet i zakupy
2. Neurobiologia i psychologia uzależnień behawioralnych
3. Różnice i podobieństwa w terapii uzależnień chemicznych i behawioralnych

Moduł VII: Uzależnienia a zaburzenia osobowości i zaburzenia współwystępujące.

1. Uzależnienia a zaburzenia osobowości
2. Uzależnienia u osób z PTSD i ADHD
3. Uzależnienia krzyżowe i zamiana uzależnień.
4. Trauma jako rdzeń wielu uzależnień
5. Dual diagnosis: co najpierw leczyć?

Moduł VIII: Praca z nawrotem i prewencja nawrotów.

1. Model Gorskiego, neurobiologia nawrotu
2. Strategie zapobiegania nawrotom (relapse prevention) : coping skills, mindfulness
3. Nowoczesne podejścia: biofeedback, VR exposure
4. Budowanie odporności psychicznej i umiejętności radzenia sobie
5. Praca z głodem i wyzwalaczami
6. Znaczenie środowiska społecznego w utrzymaniu abstynencji

Moduł IX: Aspekty społeczne i rodzinne.

1. Dynamika współuzależnienia
2. Interwencje systemowe i terapia rodzinna
3. Wpływ środowiska i grup rówieśniczych

Moduł X: Nietypowe uzależnienia i nowe substancje.

1. Dopalacze (NSP), kratom, kannabinoidy syntetyczne.
2. Uzależnienia od leków na receptę: opioidy, benzodiazepiny, pregabalina
3. Rzadkie uzależnienia: tanoreksja, ortoreksja, uzależnienie od adrenaliny
4. Zjawisko „uzależnienia od terapii”.
5. Uzależnienia a duchowość.

Moduł XI: Uzależnienia i mikrobiom, oś jelito–mózg.

1. Rola mikrobiomu jelitowego w uzależnieniach.
2. Probiotyki i dieta jako potencjalne wsparcie w terapii

Moduł XII: Uzależnienia u profesjonalistów.

1. Nałogi wśród lekarzy, terapeutów, psychologów — cichy problem
2. Etyka i ochrona zdrowia psychicznego specjalisty

Moduł XIII. Proces zdrowienia mózgu i redukcja szkód.

1. Proces zdrowienia mózgu — ile naprawdę trwa neuroregeneracja po różnych substancjach?
2. Neuroregeneracja vs. trwałe deficyty
3. Co mówi neuroobrazowanie?
4. Redukcja szkód (harm reduction).